Làm thế nào để xây dựng khung pháp lý quản lý tài sản ảo?

Hội thảo diễn ra trong bối cảnh chỉ còn chưa đầy một năm là đến tháng 5.2025, thời hạn ban hành Khung pháp lý tài sản ảo theo cam kết của Chính phủ nhằm thực hiện Kế hoạch Quốc gia về Phòng chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố, được ban hành theo Quyết định 194/QĐ-TTg ngày 23.2.2024, nhằm đưa Việt Nam ra khỏi danh sách xám (grey list) của Lực lượng đặc nhiệm tài chính toàn cầu (FATF).

Các vấn đề trọng tâm liên quan đến quản lý VA-VASP được quy định tại Hành động 6 (yêu cầu hoàn thiện khung pháp lý để cấm hoặc quản lý VA-VASP trước thời điểm tháng 5.2025) và Hành động 7 (yêu cầu phổ biến chính sách ở khu vực tư nhân).

Tại hội thảo, các chuyên gia đã thảo luận về các quy định pháp luật từ góc độ bảo vệ người dùng, tìm hiểu một số mô hình quản lý VA-VASP được đánh giá là tiến bộ như đạo luật Tài sản mã hóa MiCA có hiệu lực từ cuối năm 2024 của Liên minh châu Âu và luật quản lý Tài sản mã hóa của Hồng Kông. Các chuyên gia cho rằng hai khung pháp lý này có những điểm chung và riêng nhưng đều đặt ra các thách thức cho các VASP, như chi phí tuân thủ, nhưng cũng mang lại những cơ hội lớn, gia tăng tin tưởng của người dùng, thúc đẩy sự tham gia thị trường và sự phát triển của hệ sinh thái tài sản mã hóa.

Tại Việt Nam, do thiếu khung pháp lý hoàn chỉnh, các quy định liên quan đến VA-VASP nằm rải rác ở 19 văn bản quy phạm pháp luật, dẫn tới tình trạng các hoạt động huy động vốn cộng đồng, gian lận, tiếp thị quảng bá dịch vụ tài sản ảo vẫn diễn ra tràn lan không phép.

Dựa vào các quy định hiện nay, các VASP hoạt động không phép tại Việt Nam có nguy cơ vi phạm Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Chưa hết, việc hoán đổi tài sản như mua bán stablecoin, khai thác coin… được điều chỉnh trong luật Thuế, luật Phòng, chống rửa tiền 2022 của Việt Nam, dẫn đến nguy cơ các VASP này vi phạm quy định về thuế hay phòng chống rửa tiền.

T.L

Phó chủ tịch thường trực VBA Phan Đức Trung cho rằng việc cộng đồng chung tay xây dựng các bộ tiêu chuẩn đạo đức, tiêu chuẩn cộng đồng, tiêu chuẩn dự án và ứng dụng công nghệ RegTech (Công nghệ Hỗ trợ Tuân thủ Quy định) truy vết on-chain có thể góp phần giảm thiểu tối đa tình trạng gian lận, lừa đảo liên quan đến tài sản ảo.

Ông Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng thư ký Thị trường Trái phiếu Việt Nam nhấn mạnh tài sản ảo và các hoạt động xung quanh đó là một thực tế xã hội đã và đang tồn tại quy mô lớn ở Việt Nam và trên toàn cầu. Các ý tưởng sáng tạo thường đi trước sự phát triển của khung pháp lý luôn mang đến cả những tác động tích cực và tiêu cực đối với xã hội. Việc hình thành khung pháp lý là cần thiết và nên được làm sớm để bảo vệ người dùng chân chính, tận dụng tối ưu các lợi thế của công nghệ mới cho sự phát triển của xã hội đồng thời hạn chế những tác động trái chiều.